Michel Heijnekamp, Marketmanager bij Hager Nederland werpt een blik op wat er komende jaren allemaal te wachten staat in ons vakgebied. Van technologische ontwikkelingen tot trends in elektrotechniek en home automation.

Hoe ziet het huis van de toekomst er uit?

In 2025 zijn woningen niet extreem anders dan de woningen zoals we ze nu kennen. Woningen zijn wel duurzamer en slimmer geworden (home automation is normaler dan nu).

Er is een verregaande integratie van producten en ICT-technologie ontstaan – alle producten zijn online, of kunnen communiceren/zich identificeren. De data die hierdoor gegenereerd wordt is van grote waarde; voor de gebruiker zelf, maar ook voor alle commerciële partijen die producten en diensten aan consumenten aanbieden. Het bezit (of gebruik) daarvan is essentieel om te kunnen overleven: marketing/service & onderhoud/content push & pull/sociaal en gedragsanalyse.

Gemiddeld gezien zijn huizen ook duurzamer dan nu. Er is steeds meer lokale energieopwekking en/of opslag. De variëteit in opwekkingstechnologieën is groot; hierbij te denken aan zonne-energie, windenergie, warmtepompen, wko’s (warmte-koude-opslag) en andere nieuwe technologieën Doordat het in 2025 gebruikelijker is om lokaal energie op te wekken, zijn de oude regelingen voor energie teruglevering aan het net afgeschaft. Energie moet worden gebruikt (of opgeslagen) daar waar de opwekking plaats vindt. Omdat veel van deze energie in lagere (gelijk)spanningen wordt opgewekt, zijn er nu meer experimenten met gelijkspanning.

Steeds meer woningen beschikken over aansluitpunten voor elektrische auto’s. De infrastructuur voor elektrisch rijden is nog niet compleet gereed, maar de uitrol vordert snel. De infrastructuur voor elektrisch vervoer is een van de drivers gebleken om meer te doen aan lokale opwekking. De elektrische energie (steeds vaker in DC) voor oplaadpunten, wordt steeds vaker in een lokale smart grid aangestuurd, met daaraan gekoppeld lokale opslag. De investering voor opslag is daarmee meestal gekoppeld aan de investering voor lokale opwekking (alternatieve energiebronnen). De eerste smart grids voor wijken/buurten zijn ontstaan. Onder andere als gevolg hiervan is er tussen verschillende lokale afnemers (lees woningen) een lokaal (energie)netwerk ontstaan. Deze netwerken zijn echter nog klein en niet wijd verspreid.

Elk huishouden bevat sensors, meetpunten en IoT-apparatuur. De data die deze apparatuur genereerd wordt ingevoerd in slimme algoritmes die op basis van deze data allerlei functionaliteiten aansturen. De meest voor de hand liggende zijn comfort en security, maar er zullen uit deze data nieuwe functionaliteiten ontstaan die we nu nog niet kennen. Bedrade data-/telefoonaansluitpunten bestaan in nieuwbouw niet langer, alle ICT in en om woningen is draadloos. Beveiliging van gebouwen tegen brand, toegang of inbraak is grotendeels gebaseerd op draadloze internettechnologie. Bedrade netwerken zijn er in feite alleen voor energiedistributie. Met het belang van ICT is ook het aantal cybermisdrijven de afgelopen jaren verder toegenomen. Cybercrime is verder geïnternationaliseerd en steeds vaker zijn er criminele organisaties bij betrokken.

Ten opzichte van vandaag is in 2025 circa de helft van de nieuwe woningen voorzien van nieuwe en andere vormen van koeling en verwarming. Hierin speelt de gevel van de woning (de constructie) een belangrijke rol. Groene daken/gevels, vacuümisolatie, virtuele massa, zonlicht en -warmteontwerp zijn veel toegepaste technieken. De technologieën en ontwerpen voor verwarming en koeling zijn dan wezenlijk anders dan nu. De 230V-voorzieningen in woningen zijn nog niet wezenlijk veranderd, al zijn er meer experimenten naar lagere (gelijk)spanningen. Nieuwe woningen worden ook steeds vaker (deels) in de fabriek gebouwd, waardoor toepassing van deze technieken gemakkelijker en goedkoper is geworden.

Mede doordat er steeds meer (delen van) woningen industrieel worden vervaardigd, heeft 3D-printing nu ook een echte functie gekregen. 3D-printing is dusdanig doorontwikkeld dat de eerste echt commerciële toepassingen een feit zijn. De ontwikkeling is niet zo snel gegaan als verwacht, maar begint nu toch echt vorm te krijgen.

De belangrijkste trends:
Dit betekent niet dat we onze ogen moeten sluiten voor de opkomende trends, maar revolutie in de traditionele 230V-infrastructuur voor de woningbouw lijkt nog niet op komst. Evolutie is er zeer zeker wel en op deelgebieden zoals de ontwikkeling van het Internet of Things kan gesproken worden van een revolutie. De belangrijkste trends voor de komende vijf jaar in de woningbouw lijken op dit moment te zijn;

• The connected and data-driven house:
  Verregaande integratie van ICT-producten in het dagelijkse leven. De ontwikkeling van Internet of Things (IoT) is een feit. Naar verwachting zal in de toekomst elk huishouden meerdere devices via de smartphone op afstand willen en kunnen bedienen. Sensors en big data geven meer gebruikersinzicht, veiligheid, beveiliging, meer efficiëntie in onderhoud, meer efficiëntie in ventilatie- en verwarmingssystemen en efficiënter gebruik van ruimtes. Waarschijnlijk worden uit de grote hoeveelheden data die uit het connected house ontstaat ook nieuwe functionaliteiten ontdekt waarvan we nu het bestaan nog niet kennen.
• The sustainable house:
  Concepten zoals Nul op de Meter om het Europese steven naar Bijna Energie Neutrale Gebouwen (BENG) invulling te geven, en richting geven aan lokale opwekking en energiedistributie, zal verder doorgroeien. De belangrijkste drivers hierin zijn ledverlichting, zonne-energie, warmtepompen en elektrisch rijden.
• The pre-assembled house:
  Industrialisatie in het bouwproces zal in de komende jaren steeds verder groeien. Industrialisatie maakt grotere productievolumes mogelijk, is sneller, levert woningen die energiezuiniger zijn dan traditionele bouw, maakt circulair bouwen mogelijk en geeft minder bouwafval.
• The future-proof house:
  Huizen worden duurzamer, gebouwd op langer zelfstandig wonen en hebben als gevolg hiervan veelal meer comfort en een flexibelere indeling.

Hoe snel voltrekken deze trends zich?
Er zijn in Nederland nu ca. 7 miljoen huishoudens. De woningen die door deze huishoudens worden bezet zijn grotendeels qua techniek traditioneel ingericht; standaard 230V-installatie, beperkte inzet en toepassing van domotica, nog niet sterk ingericht op Langer Zelfstandig Wonen. Per jaar worden er nu iets meer dan 60.000 huizen gebouwd. Dit is nog geen één procent van de totale voorraad. Van deze nieuwbouw is op dit moment het grootste deel nog voorzien van traditionele techniek.

De basis elektrotechnische installatie (230V) is nu nog gekoppeld aan de constructie van het huis. Het is complex en kostbaar om deze aan te passen of te vervangen. Voor huisautomatisering (domotica) is dit anders. Huisautomatisering kan later worden toegevoegd of geactiveerd. De grootse veranderingen zullen zich allereerst op dit vlak voltrekken. Het is de vraag of de basis elektrotechnische installatie op termijn een zelfde “revolutie” zal doormaken. Mogelijk zal zich ook hier te zijner tijd verandering aandienen. De verwachting is echter dat er zich voor 2025 geen grootschalige wijzigingen zullen voor doen.

Bron: Hager